سخن پژوهشی
یکشنبه 94/09/22
کم رنگ ترین جوهر ها از قوی ترین حافظه ها قوی تر عمل می کند
،در وجودت محققی خفته است بیا بیدارش کنید.
(روش شناسی ترجمه قرآن کریم اعظم مختاری
یکشنبه 94/09/22
[آیه 17 سوره مبارکه غا فر]
(( الْيَوْمَ تُجزَى كلُُّ نَفْسِ بِمَا كَسَبَتْ لَا ظُلْمَ الْيَوْمَ إِنَّ اللَّهَ سَرِيعُ الحِْسَابِ))
ترجمه لغات مشکل:
الجزاء: مكافات. (قاموس)
الجَزَاء: بی نیازی وکافی بودن، (مفردات راغب)
الجَزاءُ: پاداش دربرابرچیزی، جزاء اعم ازثواب وعقاب استعمال میشود درهمه موارد (التحقیق)
حساب: استعمال عدد (قاموس)
حساب: شمردن (مفردات راغب)
حساب:رسیدگی (التحقیق)
ترکیب:
الْيَوْمَ: ظرف زمان متعلق به فعل عام مذکور(تجزی) ظرف لغو(ال عهدذکری)، تُجْزى: مضارع مجهول،كُلُّ: نائب فاعل،نَفْسٍ: مضاف إليه، بِ: سببیت، ما: موصوله باصله اش جارومجرورمتعلق به فعل خاص مذکورمقدم(تجزی)
ظرف لغو،كَسَبَتْ: فعل ماضی،لاظُلْمَ:لانفی جنس،ظلم: اسمش مبنی برفتح وخبرش محذوف، الْيَوْمَ: ظرف زمان ،الله: اسم انَّ،سریع: خبرانَّ، الحساب: مضاف الیه
ترجمه آقایان :
مشکینی: ا مروز هر كسى در مقابل اعمالى كه كسب كرده جزا داده مىشود و يا تجسم و تبلور عين عملش جزاء او خواهد بود، امروز (از هيچ كس بر هيچ كس) ستمى نمىرود، همانا خداوند سريع الحساب است (و حساب همه انس و جن بر او طولانى و سنگين نيست).
انصاریان: امروز هر كس را در برابر آنچه انجام داده است، پاداش مىدهند. امروز هيچ ستمى وجود ندارد يقيناً خدا در حسابرسى سريع است.
مکارم : امروز هر كس در برابر كارى كه انجام داده است پاداش داده مىشود امروز هيچ ظلمى نيست خداوند سريع الحساب است!
موسوی: امروز هر كسى به آنچه كه كرده است جزا داده مىشود امروز ديگر ظلمى نيست چون كه خدا سريع الحساب است
فولادوند: امروزهركسى به[موجب]آنچه انجام داده است كيفرمىيابد.امروزستمى نيست آرى،خدا زود شماراست.
مفترقات:
1:تُجزَی: راآقایان مشکینی،مکارم وموسوی به صورت مجهول ترجمه کرده اند ولی آقایان انصاریان و فولادوند به صورت معلوم ترجمه کرده انددرحالی که فعل مجهول است0 2:كُلُّ: راآقای انصاریان(هرکس را)ترجمه کرده اندبنابراینکه این نائب فاعل دراصل مفعول به فعل درحالت معلوم بوده ولی بقیه آقایان (هرکسی) ترجمه کرده اند ومبنا مجهول بودن فعل را در نظرگرفته اند . 3: باء: سربما را آقایان مشکینی، انصاریان، مکارم بمعنای مقابله ترجمه کرده اند آقایان موسوی و فولادوندباءرابه معنای سببیت ترجمه کرده اند. 4 : ما: آقایان انصاریان و فولادوند معنای که را برای اینکه صله بودن رابرساند درترجمه خود نیاورده اندولی بقیه مترجمین آنرادرترجمه آورده اند. 5:لاظلم: را آقایان مشکینی، انصاریان، مکارم در معنای نفی جنس یعنی (هیچ) بکار برده اند ولی آقایان موسوی و فولادوند معنای نفی جنس یعنی(هیچ) را بکار نبرده اند با اینکه لانفی جنس است. 6:إنّ: راآقایان مکارم،موسوی،فولادوند ترجمه نکرده اند وآقای مشکینی معنی همانا را نوشته که حالت تاکید را تا حدودی می رساند درعین حال از حالت کلیشه ای بودن خارج است ولی آقای انصاریان به معنی یقیناً گرفته و تاکید درإنّ را کامل رسانده است . 7: جمله إ ِنَّ اللَّهَ سَرِيعُ الحِْسَابِ: جمله تعلیلیه است وآقای موسوی باآوردن کلمه چون علت بودن جمله رارسانده اندکه البته بهتربودداخل پرانتز قرار میدادند ولی بقیه آقایان تعلیلی بودن را نرسانده اند. 8: کلمه سَرِيعُ الحِْسَابِ : راآقای فولادونددرمعنای(زودشماراست)آورده که متناسب بامعنای لغوی کلمه است وآقای انصاریان درمعنای(درحسابرسی سریع است) ولی بقیه مترجمین خود(سریع الحساب) راآورده اند .
متشابهات:
درغیر ازمفترقات دربقیه موارد باهم شبیهند
نکته:
1: به نظرمی رسدنوع ترجمه آقای مشکینی ،ترجمه تفسیری است به خاطرتوضیحات اضافی که داخل گیومه قرارداده است . 2: به نظرمن ازمیان این تراجم ،ترجمه آقای انصاریان بهترازتراجم دیگراست
ترجمه پیشنهادی :
امروز هرنفسی دربرابرآنجه که انجام داد ،جزاداده میشود که دراین روزهیچ ظلمی نیست )چراکه)قطعاًخداوندسریع الحساب است(17)
[آیه 18 سوره مبارکه غا فر]
(( وَ أَنذِرْهُمْ يَوْمَ الاَْزِفَةِ إِذِ الْقُلُوبُ لَدَى الحَْنَاجِرِ كَاظِمِينَ مَا لِلظَّالِمِينَ مِنْ حَمِيمٍ وَ لَا شَفِيعٍ يُطَاعُ))
ترجمه لغات مشکل:
الازفه:معنای حقیقی این ماده قرب ونزدیکی همراه باشتاب .معنای مجازی آن تنگی وقت میشود (التحقیق)
الازفه:نزدیکی قیامت (مفردات راغب)
الازفه:نزدیکی وقرب (مصباح)
الازفه:دلالت داردبرنزدیکی ومقاربه (مقاییس)
الازفه:نزدیکی قیامت وقرب (مجمع البحرین)
القلوب : جمع قلب:برگرداندن ازوجهی به وجه دیگر (مفردات راغب)
القلوب: بر گرداندن، وارونه کردن (قاموس قران)
القلوب: برگرداندن شیء ازوجه خودش (لسان العرب)
القلوب : تعبیر میشودازآن به قلب (صحاح)
القلوب:اصل واحدی داردآن هم تحول مطلق مادی ،معنوی،زمانی،مکانی،یادرحالت،صفت،موضوع (التحقیق)
الکاظمین: حبس و نگهدارى غيظ است در سينه خواه بواسطه عفوّ باشد يا نه0 (قاموس قران)
الکاظمین: اصل واحدکه دلالت داردبرمعنی واحدکه آن نگه داشتن جمع چیزی است (مقاییس)
الکاظمین: نگهداری آنجه درنفس است ازعفو یاغیظ (مصباح)
الکاظمین: ضبط شیء وحبس کردنش درباطن ازاینکه آشکارشود مثل حزن،غم،غیظ و (التحقیق)
حمیم: مطلق مهربانی كه در حمايت طرف، گرم و محكم است و احتياج بخويشاوند بودن نيست (قاموس قران حميم:دردومعنابکاررفته:خویشاوند،آب بسیار داغ که اهل آتش ازآن مینوشندوبه بدنهایشان اصابت میکند
(مجمع البحرین)
حمیم: اطلاق میشودبردوست ورفیق شفیق به خاطرگرمای محبت وعلاقه شدید (التحقیق)
الشفِيع:صاحب شفاعت (لسان العرب) الشفيع: صاحب شفاعت (مجمع البحرین)
الشفیع:الحاق شیء یانیروبه دیگری براتی هدفی مطلوب وبه دست آوردن نتیجه موردنظر (التحقیق)
ترکیب:
وَاو: استینافیه، انذرهم فعل امر، فاعل انت ،هم: مفعول به اول،یوم : مفعول به دومالْآزِفَةِ: نعت برای منعوت
محذوفه(قیامه)،إِذ: بدل من يوم، الْقُلُوب : مبتدأ ، لَدَى : ظرف مكان متعلق به فعل عام محذوف ظرف لغوخبر،
الْحَناجِر: مضاف إليه ،كاظِمِين: حال منصوب ، ما نافية للظَّالِمِين جارومجرورمتعلق به فعل عام محذوف خبر
مقدم، مِن: حرف جر زائد ،حَمِيم: مبتداموخرلفظاًمجرور محلامرفوع،وَ لا شَفِيع: معطوف بر من حميم،يُطاعُ: فعل مضارع مجهول نائب فاعل، هو: مستتر، وجمله صفه برای شفيع
ترجمه آقایان :
مشکینی: وآنها را از روزآن حادثه نزديك (روز قيامت) بيم ده هنگامى كه دلها (از هول و دهشت از جا كنده شود و) نزديك گلوگاهها رسد در حالى كه اندوه خود رافرو مىخورند (در آن روز) ستمكاران را نه خويشاوندى هست و نه شفاعتگرى كه گفتارش پذيرفته شود.(18)
انصاریان: وآنان را از روز نزديك بيم ده،آن گاه كه [از شدت ترس] جانها به گلوگاه رسد، در حالى كه همه
وجودشان پر از غم و اندوه است.براى ستمكاران هيچ دوست مهربانى و شفيعى كه شفاعتش پذيرفته شود، وجود ندارد! (18)
مکارم : و آنها را از روز نزديك بترسان، هنگامى كه از شدّت وحشت دلها به گلوگاه مىرسد و تمامى وجود آنها مملوّ از اندوه مىگردد براى ستمكاران دوستى وجودندارد، و نه شفاعت كنندهاى كه شفاعتش پذيرفته شود. (18)
موسوی: اى پيامبر ايشان را از روزآزفه بترسان، ازآن وقتى كه دلها از شدت ترس به گلوگاه مىرسد ودچارترس و اندوه شديد مىگردد روزى كه براى ستمكاران هيچ دوست و هيچ شفيعى كه شفاعتش پذيرفته شود نيست (18).
فولادوند : و آنها را از آن روزِ قريب [الوقوع] بترسان، آن گاه كه جانها به گلوگاه مىرسد در حالى كه اندوه خود را فرومىخورند. براى ستمگران نه يارى است و نه شفاعتگرى كه مورد اطاعت باشد. (18)
مفترقات:
1: واو: استینافیه است وآغازکردن جمله با(واو) باروح زبان فارسی سازگاری ندارد وآقای موسوی این نکته را رعایت کرده و (واو) رادرترجمه نیاورده اند برعکس بقیه مترجمین که واورادرترجمه خودآورده اند. 2: بر اساس اینکه کلمه الْآزِفَةِ : به معنی نزدیک و قریب بودن است آقایان برهمین اساس ترجمه لغوی ترجمه کرده اندیک نوع گنگی و ابهام درآن دیده می شودآقای مشکینی با توضیح تفسیری (روز قیامت) این گنگی را برطرف کرده اند. 3:کاظمین: آقایان مشکینی وفولادوندکاظمین رادرمعنای (فرو میخورند)یعنی درمعنای لغوی آن ترجمه کرده اند ولی سه مترجم دیگر درمعنای(سرشار ومملوبودن وجودشان ازغم) ترجمه کرده اند. 4:آقایان انصاریان وفولادوند حال بودن کاظمین رادر تر جمه خودآورده اندولی سه مترجم دیگرمعنای حال رالحاظ نکرده اند. 5: ماللظالمین: آقایان مشکینی ،مکارم وفولادوندمانفی جنس بمعنی هیچ راترجمه نکرده اندولی آقایان انصاریان وموسوی ترجمه ما راآورده اند بخصوص آقای موسوی کلمه (هیچ) رادرموردلاشفیع هم تکرارکرده است .
متشابهات:
درغیر ازمفترقات دربقیه مواردباهم شبیهند
نکته:
به نظرمن ازمیان این تراجم ، قسمت اول آیه ترجمه آقای مشکینی بهتراست(زیرا مفهوم آزفه راخوب رسانده ولی ما نافیه راترجمه نکرده است)وقسمت دوم آیه ترجمه آقایان انصاریان وفولادوندبهتر است(زیرا حال بودن
کاظمین را لحاظ کرده اند)وقسمت سوم آیه ترجمه آقای موسوی بهتر است(زیرا مفهوم آزفه راخوب نرسانده ولی ما نافیه راخوب ترجمه کرده است)
ترجمه پیشنهادی:
آنان را از روز(قیامت) نزديك شونده بيم ده، هنگامى كه جانها به گلوها مىرسد در حالى كه اندوهگيناند، براى ستمكاران هيچ دوست و هيچ شفيعى كه شفاعتش پذيرفته شود نيست .
